Kopstukken grafiek

Wat ooit begon met het kopiëren van bestaande kunstwerken of het verspreiden van religieuze afbeeldingen gemaakt door ambachtslui die in de schaduw van hun werk bleven, groeide uit tot een kunstdiscipline met tal van prominenten. Hier is een beknopt overzicht van enkele van de belangrijkste kunstenaars met een verwijzing naar hun bijdrage in de ontwikkeling van de grafiek of de kunst algemeen.

Albrecht Dürer

Neurenberg 1471-1528 Neurenberg

Als zoon van een goudsmid was oorspronkelijk deze kunde voor hem weggelegd maar zijn tekentalent zorgde ervoor dat hij bij een schilder-illustrator in de leer kon gaan en zo ook het hout graveren leerde kennen. De invloed van zijn Italië-reis maakte hem tot de renaissance-schilder van het noorden. Maar ook in de houtsnede en gravure weet hij als geen ander zich uit te drukken.

Jaques Callot

Nancy 1592-1635 Nancy

Net zoals Dürer was Callot kunstschilder, tekenaar en graveur. Hij werd gerekend tot het laat-maniërisme en de vroege barok. Zijn werk was van van invloed op latere meesters zoals Rembrandt en Goya.

Callot beeldt op knappe wijze groteske dwergen maar ook het lijden door oorlog uit. Daarnaast is hij door het zoeken naar betere methoden om zijn ideeën weer te geven ook de etstechniek met harde grond gaan verbeteren en heeft hij ook de échoppe-etsnaald ontwikkeld die vloeiendere lijnen mogelijk maakte.

Hercules Seghers

Haarlem c. 1589-c.1638 Den Haag

Seghers bracht als schilder-graficus een frisse vernieuwing in de prentkunst. Hij etste veelal landschappen en maakte hierbij ook gebruik van kleur, droge naald en een soort aquatint. Deze elementen geven zijn werk een ietwat moderne indruk.

Rembrandt Haremszoon van Rijn

Leiden 1606 - 1669 Amsterdam

Een van dé belangrijkste Nederlandse grafiek-kunstenaars is dan wel Rembrandt. Bij hem is echt te zien dat grafiek veel verder gaat dan een ambacht. Licht en schaduw waren niet alleen bij zijn schilderijen van groot belang, ook bij het etsen wist hij deze twee componenten treffend te gebruiken.

Hij heeft zichzelf veelvuldig zowel geschilderd als geëtst maar wist ook goed van anderen hun ziel in het werk te leggen. Zijn etsen komen door hun dynamiek en spel van licht en donker helemaal tot leven.

Jan van de Velde IV

Amsterdam ca.1620 -1686

Jan van de Velde ontwikkelde de techniek aquatint. Hiermee ontstond de mogelijkheid tot een rijke waaier aan grijze tonen (of kleur) als vlakken in een etswerk. Een (hars)nevel wordt over de plaat verdeeld en waar nodig wordt die nevel volledig afgedekt. Zo kan de etser bepalen waar een aquatintvlak ontstaat. Naargelang te tijd dat de benevelde plaat aan het zuur blootgesteld wordt zal het vlakbij het drukken in lichte of donkere toon resulteren.

Francisco de Goya

Fuendetodos 1746 - 1828 Bordeaux

Hij was niet meteen een vernieuwer op vlak van techniek maar zijn werk is een wonderbaarlijk spel van diepdruk-technieken zoals lijnets en aquatint.

Zijn etswerk dat telkens in series verscheen was tijdens zijn leven echter geen succes. Wat nog meer een teken is dat hij datgene maakte waar hij zelf ten volle achterstond en niet om te behagen, en dus de inhoud samen met zijn doorgedreven technische kennis pareltjes van etswerk voortbrachten.

Aloïs Senefelder

Praag 1771 - 1834 Munchen

Omstandigheden noodzaakten Senefelder zijn studies rechten stop te zetten. Toneel spelen -en schrijven werden zo zijn opgave. Problemen bij het drukken van de teksten deden hem zoeken naar makkelijkere wegen om zijn teksten te kopiëren. Zo begon hij met te experimenteren met kalksteen als drager voor de tekst. Zo ontdekte hij het samenspel van vetten en water en kwam zo uiteindelijk tot het steendruk-procédé.

Het steendrukken had als groot voordeel dat men makkelijk een grote oplage kan maken en met meerdere kleuren. De techniek leende zich ideaal voor het drukken van etiketten of affiches en werd door kunstenaars als Toulouse -Lautrec hiervoor veelvuldig gebruikt.

Felicien Rops

Namen 1833 - 1898 Esonnes

Felicien Rops heeft vaak met de techniek zachte grond of vernis-mou gewerkt en deze verder ontwikkeld. Vernis-mou is een techniek met een zachte vernislaag waarin men soepel kan tekenen en texturen kan gebruiken om die dan te etsen in het zuur.

Een andere techniek die hij vaak toepaste is de heliogravure die een soort voorloper van de huidige fotopolymeer-techniek is.

Rops werkte ook als illustrator samen met bekende dichters van zijn tijd zoals Baudelaire waardoor zijn werk ook via het boek bekend werd.